Damla sulama sistemi ile sulanan alanlar, gün geçtikçe hızla artış göstermektedir. Ülkemizde özellikle sera, alçak ve yüksek tünel, meyve bahçeleri, sebze yetiştirilen alanlar, bazı bağ ve zeytinlikler ile mısır ve patates gibi tarlalarda damla sulama sistemi tercih edilmektedir. Bu yöntem, bitkilerin su ve besin ihtiyacını daha verimli ve ekonomik bir şekilde karşılamayı sağlar.
Damla sulama sistemiyle sulama yönteminin artışıyla paralel olarak, damla sulamaya uygun gübrelerin kullanımında da önemli bir artış yaşanmaktadır. Damla sulamada sulama ve gübrelemenin maksimum faydayı sağlaması için bazı önemli hususlara dikkat edilmelidir:
- Sulama Suyunun Kalite Analizi: Damla sulamada kullanılacak sulama suyunun kalitesinin analiz edilmesi gereklidir. Genellikle yeraltı sularının (kuyu-artezyen) kullanıldığı damla sulamada, su örnekleri en düşük seviyede (derinlikte) olduğu dönemde alınmalıdır. Tuzluluk (EC), pH, SAR (Sodyum Absorpsiyon Oranı), Bor (B) ve Klor (Cl) analizleri ile suyun kalitesi belirlenmelidir.
- Sulama Programının Hazırlanması: Yetiştirilecek bitkinin su tüketimi, toprak özellikleri ve iklim şartlarına göre bir sulama programı hazırlanmalı ve üreticilere sunulmalıdır.
- Damla Sulama Miktarının Bilinmesi: Sulama sisteminde kullanılan damlatıcıların bir saatlik süre içinde ne kadar su damlattığı ve dekara saatte kaç m3 (ton) su verildiği bilinmelidir. Bu, gübre kullanımı açısından önem taşır.
- Sulama Suyunun pH Değerinin Ayarlanması: Sulama suyunun pH değeri toprak ve bitki pH isteğinden daha yüksekse, sulama suyunun pH değeri azaltılmalıdır. pH değerinin azaltılması için uygun asit, genellikle %60’lık nitrik asittir (HNO3). pH değerini azaltmak için doğru miktar tespit edilmeli ve laboratuvarda yapılmalıdır.
- Gübre Kullanımının Doğru Zamanlaması: Bitkilerin ihtiyaç duyduğu azotun %20-25’i, fosforun %60-70’i ve potasyumun %40-50’si taban gübre olarak topraktan uygulanmalıdır. Gübreleme, bitkinin gelişme dönemine göre ayarlanmalıdır.
- Düzgün Gübreleme Yöntemi: Damla sulama sisteminde her sulamada gübre kullanılmalı, gübrenin bir kerede verilmesi yerine sulama süresince bölünerek verilmelidir. Aynı zamanda, sulama suyunun tuzluluğunu artırmayacak gübreler tercih edilmelidir.
- Topraktan Taban Gübreleme: Damla sulama sisteminde topraktan verilen taban gübreler, bitkinin ihtiyacı olan besin maddelerini dengeli bir şekilde sağlar. Ayrıca sulama başlamadan önce bitkilerin ihtiyaç duyduğu besinleri karşılar ve kök sistemlerinin gelişimini destekler.
- Gübrelerin Kalite Kontrolü: Kullanılacak damla sulama gübreleri, tıkanmalara neden olmayacak şekilde eritildiğinde suyun pH ve EC değerlerini düşürmemelidir. Gübre seçimi ve kalite kontrolü önemlidir.
- Azot Formunun Doğru Seçimi: Topraksız ortam tekniği ile yapılan yetiştiricilikte (sebze ve süs bitkisi), üre formunda azotlu gübreler kullanılmamalıdır. Bitkilerin gelişme dönemine göre azot formu seçilmeli, amonyum azotu ve nitrat azotu dengeli kullanılmalıdır.
- Kalsiyumlu Gübrelerin Ayrı Gün ve Saatte Uygulanması: Kalsiyumlu gübreler, fosforlu ve sülfatlı gübrelerle aynı tank içinde eritilerek damla sulama sisteminde kullanılmamalıdır. Kalsiyumlu gübreler ayrı gün ve saatte uygulanmalıdır.
Damla sulama sisteminde gübreleme, bitki sağlığı ve verimliliği açısından kritik bir rol oynar. Doğru gübreleme uygulamalarıyla, yüksek ve kaliteli ürün elde etmenin yanı sıra, damla sulama sisteminin ömrü de uzatılabilir. Gübreleme programlarının, bitkinin ihtiyaçlarına ve çevre koşullarına göre düzenlenmesi, tarımsal verimliliği artıran önemli bir faktördür.